Stare Juchy - czy wiesz, że...

Nazwy własne - jak jest, a jak być powinno -

Gospodarstwo rolne Szlachecka Jucha (w północnej części Starych Juch) w latach 1946-47 przechrzczone zostało niesłusznie na Orlą Juchę, poprzez zniekształcenie niemieckiego słowa Adlig - szlachecki, na Adler - orli. Na domiar tego przybyła ludność wymyśliła sobie legendę na temat nazwy Orla Jucha, jakoby powstałej od szybującego nad miejscowością orła, zastrzelonego z karabinu. Miejsce na które upadł, zbroczone jego krwią, nazwano Orlą Juchą (jucha = krew - patrz legenda o powstaniu nazwy miejscowości).
W okresie powojennym zapomniano także o wielu historycznych nazwach jezior. Dotyczy to w szczególności jezior mniejszych - przykładowo jezioro Krzywił - obecnie Krzywe, Małe - zwane w tej chwili Sęczek. Więcej przeczytasz na osobnej stronie o jeziorach, gdzie operuję nazwami historycznie - prawidłowymi.
"Świński Ryj" - czy pamięta ktoś jeszcze to określenie miejsca w Starych Juchach? Tak nazywano dawną bazę GS-u w pobliżu rampy przy stacji kolejowej. Domyślam się, iż pochodzi od faktu istnienia w tym miejscu po wojnie skupu zwierząt.

Patrz także: Nazwy fizjograficzne gminy Stare Juchy

Ciekawostki z historii

Podczas drugiej wojny światowej Stare Juchy nie doznały prawie żadnych zniszczeń. Wycofujące się wojska niemieckie zdążyły wysadzić jedynie most kolejowy na trasie do Wydmin, pozostałe mosty i wiadukt mimo ich zaminowania pozostały nietknięte. Pozostałe zniszczenia to uszkodzony dom przy ulicy Robotniczej od zrzuconej prawdopodobnie omyłkowo bomby. W okolicy Starych Juch odnaleźć łatwo przygotowania do obrony tych okolic - liczne okopy i umocnienia ziemne wybudowane w latach 1944-45.
Do 1929 roku obecne Stare Juchy (przy powstaniu zwane Juchami, czy raczej Juchą) stanowiły trzy odrębne osady: Stare Juchy, Nowe Juchy i Szlacheckie Juchy. Stare Juchy (wówczas: Stara Jucha) położone były w obecnej północnej części osady, powyżej kanału Młyńska Struga. Nowe Juchy (Nowa Jucha) wraz z kościołem to południowa część obecnej osady, a Szlacheckie Juchy - majątek ziemski zwany obecnie Orlą Juchą z przyległościami.
Energia elektryczna dotarła do Starych Juch 21 grudnia 1927 roku. Z okresu przedwojennego pozostały praktycznie jedynie charakterystyczne budynki stacji transformatorowych.
Przed samą II wojną światową istniały w Starych Juchach dwie stacje benzynowe (tyle co obecnie). Stosunku ilości samochodów w tamtych czasach i obecnie łatwo się domyśleć ;-)
Budowie kolei Królewiec-Ełk w latach 60-tych XIX wieku w pobliżu Grabnika przeszkodził właściciel ziemski Gotowy. Z jego powodu trasa musiała ominąć tą wieś, a stacja kolejowa między Starymi Juchami a Ełkiem wybudowana została trzy kilometry na wschód, w pobliskich Woszczelach.
Budowniczym wspomnianej kolei nie raz dały się we znaki warunki terenowe, zmuszając niekiedy do zmiany planów. Miało to miejsce również w pobliżu Starych Juch. Najpierw trudności sprawiła przeprawa przez rzekę Gawlik i pobliskie bagna w pobliżu Kałtek, następnie na trasie budowy stanęło jezioro Rekąty. Wielokrotnie nasyp kolei przecinał jeziora, chociażby Dejguny i Iławki na trasie Kętrzyn-Giżycko. Zamysł ten nie powiódł się w przypadku wspomnianego jeziora. Nasyp konsekwentnie znikał w otchłani wód, nie zważywszy na kilkumiesięczne wysiłki budowniczych. W końcu zmuszeni zostali do poddania się w obliczu sił natury. Kolej uzyskała trasę taką jak obecna, czyli ostrym łukiem wzdłuż brzegu jeziora. Do dziś pozostały ślady nieudanego przebiegu kolei. Od obecnej trasy kilkaset metrów od stacji odgałęzia się mało widoczny wał ziemny, biegnący prawie równolegle do kanału Młyńska Struga, znikający w wodach jeziora Rekąty, wyłaniając się ponownie z jego drugiej strony. Gdyby trasa kolejowa przebiegała według pierwotnego projektu, łączyłaby się z obecną w okolicach przejazdu kolejowego na szosie do Ełku przed wsią Jeziorowskie. Więcej szczegółów na ten temat szukaj na stronie o nasypie kolejowym.